Complexe wonden zijn wonden die niet volgens een normaal genezingsproces verlopen.1 Twee tot zes procent van de wereldbevolking heeft wondzorg nodig voor complexe wonden.2 Persoonlijke beschermingsmiddelen, goed afvalmanagement, uitgebreide documentatie en management van de patiëntomgeving zijn allemaal basisonderdelen van infectiepreventie bij complexe wondzorg. Het is belangrijk dat het verband op de juiste manier wordt verwisseld, waarbij een aseptische techniek wordt toegepast. Zo voorkomt u kruisbesmetting en de verspreiding van microben tussen patiënten.3 De volgende instructies zijn bedoeld om uw patiënten, hun familieleden en uzelf te beschermen.
Belangrijk
Een goede wondbehandeling en wondverzorging kunnen bijdragen aan een snellere genezing, minder antibioticavoorschriften, een betere kwaliteit van leven en welzijn voor patiënten en aanzienlijke kostenbesparingen.4
Voorbereidingen [3]
Houd bij elke verbandwisseling rekening met de volgende basisaanbevelingen:
- Informeer de patiënt over de aanstaande verbandwissel. Overweeg pijnstillers aan te bieden voordat u begint.
- Gebruik indien nodig persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals een beschermend schort, een mondkapje en oogbescherming.
- Desinfecteer een schone, vlakke en gladde werkplek voor de behandeling.
- Zet alle benodigde materialen klaar. Houd steriel materiaal uit de buurt van de patiënt en plaats niet-steriel materiaal dicht bij de patiënt.
- Vermijd contaminatie door niet-betrokken mensen of huisdieren. Sluit ramen en deuren om kruisbesmetting te voorkomen.
- Zorg ervoor dat de patiënt comfortabel ligt, de wond gemakkelijk bereikbaar is en de lichtomstandigheden goed zijn.
Houd bij het uitvoeren van een goede handhygiëne rekening met de volgende stappen4. De volledige procedure duurt 20-30 seconden.
Deze afbeelding is overgenomen van het Hand Hygiene Technical Reference Manual van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), (2009) [4].
| Schoon / standaard techniek | Steriel / chirurgische techniek | ||
| Kleinere wond | Grotere wond | ||
| Makkelijke en snelle verbandwissel (< 20 minuten) | Complexe en langere verbandwissel (> 20 minuten) | ||
| Patiënt heeft geen verminderde afweer | Patiënt heeft een verminderde afweer | ||
| Palliatieve of doorlopende zorg | Wond reikt tot in een steriele lichaamsholte of materialen worden ingebracht in een sinus of holte waar de wondbodem niet zichtbaar is | ||
 | | ||
| Reinig je handen met een alcoholhoudende handgel of met zeep en water | Reinig je handen met een alcoholhoudende handgel of met zeep en water | ||
| Draag niet-steriele of steriele handschoenen | Draag steriele handschoenen | ||
| Gebruik schoon materiaal, een verbandwisselset en water of een spoelvloeistof | Voer de verbandwissel uit op een steriel veld met steriel materiaal, inclusief steriele spoelvloeistof | ||
| Gebruik schone of steriele verbandproducten voor eenmalig gebruik | Gebruik steriele verbandproducten voor eenmalig gebruik |
EXTRA TIP:
Behandel patiënten met niet-geïnfecteerde wonden eerst, voordat u patiënten met geïnfecteerde wonden behandelt.
De aseptische verbandwissel [3]
Beoordeel vóór elke verbandwissel de comorbiditeiten, wonden, huid en omgeving van de patiënt om factoren te identificeren die van invloed kunnen zijn op de wondgenezing. Een uitgebreide beoordeling van deze factoren helpen u te bepalen of er aanpassingen in het wondverzorgingsplan nodig zijn. Afhankelijk van de techniek (schoon of steriel) kunt u de volgende stappen nemen voor het wisselen van het verband:
Gebruik voor de steriele techniek steriele reinigingsoplossingen, steriele verbanden en draag steriele handschoenen.
- Desinfecteer het oppervlak en voer handhygiëne uit.
- Verwijder voorzichtig het huidige verband met niet-steriele handschoenen.
- Verwijder uw handschoenen en voer handhygiëne uit.
- Kies en open het juiste verband (niet-steriel of steriel) en trek niet-steriele of steriele (indien nodig) handschoenen aan.
- Reinig de wond en het peri-wondgebied. Reinig aseptische wonden van binnenuit en septische wonden van buitenaf.
- Gooi uw handschoenen weg en voer handhygiëne uit.
- Voer een volledige holistische wondbeoordeling uit.
- Als uit de wondbeoordeling blijkt dat debridement nodig is, trek dan nieuwe handschoenen aan en debrideer al het necrotische weefsel. Zo creëert u een optimale wondomgeving. Overweeg een wondreinigingspad te gebruiken, zoals Cutimed® DebriClean, indien van toepassing. * Reinig de wond opnieuw om het achterblijvende debris te verwijderen.
- Gooi de handschoenen weg, voer handhygiëne uit en trek nieuwe handschoenen aan.
- Breng indien nodig bescherming aan op de wondranden.
- Breng het voorgeschreven verband aan volgens de wondbeoordeling en de instructies van de fabrikant.
EXTRA TIP:
De binnenkant van de verpakking van het verbandmateriaal kan gebruikt worden als steriel werkveld.
Voltooi de verbandwissel [3]
- Gooi besmettelijk afval en scherpe voorwerpen op de juiste manier weg.
- Documenteer de wondbeoordeling (inclusief kleur, geur, exsudaat enz.), metingen en de uitgevoerde procedures.
- Voer een laatste handhygiëne uit.
Het herkennen van een geïnfecteerde wond
Volgens het wondinfectiecontinuüm doorloopt een wond verschillende conceptuele stadia totdat deze als een geïnfecteerde wond wordt beschouwd3:
Gecontamineerde wond
Microbiële organismen zijn detecteerbaar, maar vermenigvuldigen zich niet en veroorzaken geen reactie bij de patiënt.
Gekoloniseerde wond
Microbiële organismen vermenigvuldigen zich maar veroorzaken geen noemenswaardige reactie bij de patiënt.
Lokale infectie
Microbiële organismen vermenigvuldigen zich, wat vaak leidt tot een vertraging van de wondgenezing.
Subtiele signalen van een lokale infectie:
- Hypergranulatie
- Bloeding, kwetsbaar granulatieweefsel
- Epitheliale overbrugging en holtevorming in granulatieweefsel
- Toenemend exsudaat
- Vertraagde wondgenezing
Klassieke tekenen van een lokale infectie:
- Oppervlakkige roodheid (erytheem)
- Plaatselijke warmte
- Zwelling
- Wondafbraak en -vergroting
- Nieuwe of toenemende pijn
- Toenemende slechte geur
De bovenstaande symptomen kunnen zich op een andere manier uiten bij mensen met een verzwakt immuunsysteem en/of een slechte vaatdoorbloeding.
Verspreidende infectie
Micro-organismen verspreiden zich vanuit de wond naar het omliggende weefsel. Tekenen van een verspreidende infectie zijn:
- Verharding van het wondgebied
- Verspreidend erytheem
- Lymfangitis
- Crepitus
- Wondafbraak/dehiscentie met of zonder satellietlaesies
- Ontsteking, zwelling van de lymfeklieren
Systemische infectie
Micro-organismen verspreiden zich via het lymfe- of vaatstelsel en veroorzaken een systemische reactie, wat resulteert in sepsis en orgaanfalen. Systemische infectie kan leiden tot:
- Malaise
- Lethargie of niet-specifieke algemene achteruitgang
- Verlies van eetlust
- Koorts
- Ernstige sepsis
- Septische shock
- Orgaanfalen
- Overlijden
Bij vermoeden van verspreiding en systemische infecties dient u onmiddellijk medische hulp in te schakelen. Normaal gesproken wordt er een kweek afgenomen volgens de medische aanbevelingen en wordt er indien nodig een geschikte spoelvloeistof gebruikt. Antibioticatherapie is geïndiceerd en moet onmiddellijk worden gestart en aangepast in afwachting van de resultaten.6
Een continue, nauwkeurige en holistische beoordeling van de persoon en zijn/haar wond is essentieel voor een effectieve wondbehandeling en wondverzorging.3
Verbanden met een antimicrobiële werking kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van infectiemanagement. Overweeg wondverbanden met Sorbact® Technology, zoals Cutimed® Sorbact®6:
- Deze verbanden bieden een effectieve aanpak voor de behandeling van complexe wonden met een toenemende microbiële belasting. Het is klinisch bewezen dat het natuurkundige werkingsmechanisme de microbiële belasting vermindert en er geen bacteriële of schimmelresistentie te verwachten is.
- Cutimed® Sorbact® is een DACC™-gecoat wondverband. Bacteriën en schimmels worden onomkeerbaar aan elkaar gebonden, hun groei wordt geremd en ze worden veilig verwijderd. Cutimed® Sorbact® bindt ook endotoxinen die de wondgenezing kunnen belemmeren.
- Deze verbanden kunnen worden gebruikt voor infectiemanagement bij besmette, gekoloniseerde of geïnfecteerde wonden, maar kunnen ook profylactisch worden gebruikt bij schone wonden.
- Cutimed® Sorbact ® is geschikt voor alle soorten wonden in alle stadia en kan gedurende een langere periode worden gebruikt.*
Het gebruik van antimicrobiële wondverbanden met actieve bestanddelen, zoals zilver, moet na 2 weken worden herzien. Na deze periode moet de effectiviteit worden beoordeeld en moet de behandeling indien nodig worden aangepast.7
Disclaimer
*Dit artikel is bedoeld als informatieve gids die de organisatie in overweging moet nemen wanneer zij klinische beslissingen neemt. Het is geen medisch advies. Voor gedetailleerde informatie over het product, inclusief indicaties voor gebruik, contra-indicaties, effecten, voorzorgsmaatregelen en waarschuwingen, raadpleeg de gebruiksaanwijzing van het product vóór gebruik. Bij twijfel, gelieve een zorgprofessional te raadplegen.
Bronnen
- Bowers S & Franco E. Chronic Wounds: Evaluation and Management. Am Fam Physician. 2020; 101(3):159-166.
- Järbrink K, et al. The humanistic and economic burden of chronic wounds: a protocol for a systematic review. Syst Rev. 2017;6(1):15.
- International Wound Infection Institute (IWII) Wound infection in clinical practice. Wounds International. 2022.
- Murphy C, et al. International consensus document. Defying hard-to-heal wounds with an early antibiofilm intervention strategy: wound hygiene. J Wound Care. 2020; 29(Suppl 3b):S1–28.
- World Health Organization (WHO). Hand Hygiene Technical Reference Manual. WHO. 2009; geraadpleegd op 4 november 2022. Lees meer
- Best Practice Statement: Antimicrobial stewardship strategies for wound management. Wounds UK, London. 2020.
- International consensus. Appropriate use of silver dressings in wounds. An expert working group consensus. London: Wounds International. 2012.